ဓါတ်ပုံရိုက်နည်း အခြေခံ Tips များ

 Unionfont
 အခုလောလာဆယ် တကယ်ရေးနေတာက တခြား post တစ်ခုပါ။ landscape photography အတွက် knowledge share တစ်ခုရေးနေရင်း ခုတလော messenger မှာ အမေးများနေတဲ့ မေးခွန်းတစ်ခုကို တစ်ယောက်ချင်းစီပြန်ဖြေပေးရမှာထက် post တစ်ခုရေးပေးလိုက်ရင် ပိုအဆင်ပြေမယ် စဉ်းစားမိလို့ ရေးလက်စ စာကိုဖြတ်ပြီး ဒါလေးကို အရင်တင်ပေးလိုက်ပါတယ်။

*** အစ်ကို ကျွန်တော်/ကျွန်မကတော့ ခု ဒီကင်မရာလေးဝယ်ထားပါတယ်။ အဲ့တာ ဓါတ်ပုံဘယ်လိုရိုက်ရမလဲ၊ ပုံကောင်းထွက်အောင် setting တွေဘယ်လိုချိန်ရမလဲပေါ့။

ဓါတ်ပုံရိုက်တာက လွယ်လွယ်လေးပါ။ ကင်မရာကို ရိုက်ချင်တာ ချိန်ပြီး shutter button ကို နှိပ်လိုက်ပေါ့ 😀 ကိုယ့်လက်ညှိုးကို ပြန်ချိန်ပြီး shutter ခလုတ်ကို နှိပ်လိုက်လည်း ပုံတစ်ပုံကတော့ထွက်လာမှာပါပဲ။ ရှေ့ကနံရံကို လှမ်းရိုက်လည်း ဓါတ်ပုံကတော့ ဓါတ်ပုံပါပဲ။ ကံကောင်းရင် နံရံမှာ ကပ်နေတဲ့ ယင်ကောင်ကို ရိုက်မိပြီး အကျယ်ချဲ့ကြည့်ရင် Macro ပုံကောင်းတစ်ပုံတောင် စွတ်ရွတ်ဖြစ်ချင်ဖြစ်သွားမှာပါ။ ဓါတ်ပုံရိုက်တာက လွယ်ပါတယ်၊ ဓါတ်ပုံကောင်းတစ်ပုံထွက်လာဖို့ကသာ ခက်တာပါ။ ခု post ဟာ လုံးဝအခြေခံကိုရေးမှာမို့ နည်းနည်းသိနားလည်ပြီးသားသူတွေက ကျော်သွားလို့ရပါတယ်။ အချိန်ပေးနိုင်လို့ ဖတ်မယ်ဆိုလည်း အရှုံးတော့မရှိပါဘူး။ မသိသေးတာ တစ်ခုခု သိသွားရင်တောင် မိတ်ဆွေအတွက် အမြတ်ပါ။


ဓါတ်ပုံကောင်းတစ်ပုံဖြစ်လာဖို့ အခြေခံအနေနဲ့ ....

၁။ Aperture

၂။ Shutter Speed

၃။ ISO

၄။ Metering

၅။ Focus

၆။ White Balance

၇။ Lighting

၈။ Composition

စတဲ့အချက်တွေ ပြည့်စုံဖို့၊ မှန်ကန်စွာ ရွေးချယ် ချိန်ညှိနိုင်ဖို့လိုပါတယ်။


ဘယ်ကျန်းဂန်ထဲကမှ မဟုတ်ပါ။ ခု ကင်မရာကို ကြည့်ရင်းစိတ်ထဲပေါ်လာတာတွေ လက်တန်းချရေးလိုက်တာပါ။ ကျန်ခဲ့တာလည်းရှိကောင်းရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခြေခံစတင်ရိုက်ကူးမယ့်သူတွေအနေနဲ့ကတော့ ဒီအချက်တွေက ပြည့်စုံလုံလောက်မှာပါ။ ကျွန်တော်လည်း ဓါတ်ပုံပညာနဲ့ပတ်သက်ပြီး သင်တန်းမတက်ခဲ့ရပါဘူး။ လမ်းညွှန်ပြသပေးမယ့် ဆရာမရှိခဲ့ပါဘူး။ စာတွေဖတ် youtube ကြည့်ရင်းလေ့လာခဲ့ရတာမို့ သီအိုရီတွေနဲ့ စနစ်တကျ မရှင်းပြတတ်ပါဘူး။ ကိုယ်လေ့လာခဲ့တဲ့ လမ်းကြောင်းအတိုင်း ကိုယ်လိုကြုံတွေ့နေရသူတွေကို ပြန်လည်လက်ဆင့်ကမ်းခြင်းမျှသာဖြစ်ပါတယ်။

*********************************************************************





အပေါ်က (Aperture + Shutter Speed + ISO) 3 ခုကို မှန်ကန်အချိုးကျစွာပေါင်းလိုက်ရင် Exposure ဆိုတာဖြစ်လာပါတယ်။ ကျန်တဲ့ metering တွေ focus တွေကို မှန်ကန်စွာရွေးချယ်ပြီး တင်ပြချင်တဲ့ composition ကောင်းကောင်းနဲ့ဆိုရင်တော့ ကိုယ်ရိုက်လိုက်တဲ့ပုံဟာ ဓါတ်ပုံကောင်းတစ်ပုံဖြစ်လာမှာပါပဲ။ ဒီ post မှာတော့ Theory တွေရေးမှာ မဟုတ်တဲ့အတွက် exposure အကြောင်းကို နောက်မှ သီးသန့်ရေးပေးပါ့မယ်။

အခု beginner တွေအတွက် ဓါတ်ပုံရိုက်တဲ့အပိုင်း၊ camera setting တွေ စဉ်းစားတဲ့အပိုင်းကိုပဲ ရေးပေးပါမယ်။

အရင်ဆုံး ကိုယ်က ဘာကိုရိုက်ချင်တာလဲဆိုတာတော့ သိထားရပါမယ်။ landscape လား၊ portrait လား၊ long exposure လား၊ ငှက်ရိုက်မှာလား စသဖြင့်ပေါ့။

စစချင်းရိုက်တဲ့သူတွေအတွက် Manual Mode (M) မှာ exposure ချိန်ပြီးရိုက်တတ်ဦးမှာမဟုတ်ပါဘူး။ M က professional ကျကျရိုက်လို့ရတာမှန်ပေမယ့် ရုတ်တရတ်အခြေအနေတွေမှာ beginner တွေအတွက် setting မှန်မှန်ချိန်နိုင်ဖို့ အဆင်မပြေပါဘူး။ အဲ့တာမို့ အရင်ဆုံး Auto mode နဲ့ရိုက်လည်းရှက်စရာတော့မဟုတ်ပါဘူး။ ဘယ်သူမှ Auto နဲ့ရိုက်တယ် Manual နဲ့ရိုက်တယ် စိတ်မဝင်စားပါဘူး၊ ထွက်လာတဲ့ ဓါတ်ပုံကောင်းမကောင်းကသာ အဓိကကျတာပါ။ ဒါပေမယ် ့auto ကို ပုံမှန်အလင်းရောင်အခြေအနေတွေမှာပဲ သင့်တော်ပါတယ်။ low light တွေမှာ သူ့ရဲ့ချိန်ညှိပေးတာတွေက ကိုယ်လိုချင်တာနဲ့ တလွဲစီဖြစ်နေတတ်လို့ ဖြစ်နိုင်ရင် တခြား mode တစ်ခုခုနဲ့ ရိုက်တတ်အောင် လေ့ကျင့်ယူပါ။ ပြီးတော့ ကိုယ်က portrait ကို နောက်ခံဝါးဝါးလေးလိုချင်လို့ ရိုက်လည်း Auto mode က သူပေးချင်တဲ့ setting နဲ့ သူရိုက်ချင်သလိုရိုက်နေမှာပါပဲ။ ထို့ကြောင့် Mode Dial ထဲက (S / A / M) section မှာထားပြီး ရိုက်မယ့် ဓါတ်ပုံအခြေအနေကိုလိုက်၍ camera setting ထားပုံကို ရှင်းပြပေးပါမယ်။





၁။ လူပုံကို နောက်ခံဝါးဝါးလေးနဲ့ရိုက်ချင်တယ်ဆို ကင်မရာကို aperture priority (A or AV) မှာထားပြီး f-stop ကို lens မှာရှိတဲ ့ကျယ်နိုင်သမျှ အကျယ်ဆုံးဖွင့်ရိုက်ပါ။ ဒါပေမယ့် f/1.4, f/1.8, f/2.8 လောက်ထိ ပွင့်နိုင်မှ အဆင်ပြေပါမယ်။ 50mm, 85mm လို portrait lens တွေနဲ့ ရိုက်ရင်ပိုအဆင်ပြေပါမယ်။ 18-55mm f/3.5-5.6G ED လို kit lens တွေနဲ့ နောက်ခံဝါးဝါးရိုက်လို့ သိပ်အဆင်မပြေပါဘူး။ Aperture ကျယ်ကျယ်ဖွင့်မှ depth of field နည်းနည်းရမယ်ဆိုတဲ့ lens သဘောသဘာဝကြောင့်ပါ။ (ဒါကို အရင်ပြောတာ ဒါပဲ ခဏခဏမေးနေကြလို့ပါ 🙂 )

၂။ ကြည်လင်ပြတ်သားတဲ့ ရှုခင်းပုံ လှလှတွေလိုချင်ရင် aperture priority (A or AV) မှာထားပြီး f-stop ကို နံပါတ်ကြီးကြီးတင်ပါ။ f/16, f/18, f/22 စသဖြင့်..။ ဒါပေမယ့် f-stop ကြီးလေ exposure မျှဖို့အတွက် shutter speed ကလည်း လိုက်နှေးသွားမှာမို့ လက်နဲ့ကိုင် (handheld)ရိုက်ဖို့ အဆင်မပြေပါ။ tripod နဲ့ဆို ပိုသင့်တော်ပါမယ်။ shutter release cable သုံးရင်သုံး၊ မဟုတ်လည်း timer နဲ့ရိုက်ပါ။ ဘယ်လိုမှ အဆင်မပြေလည်း လက်နဲ့သာ ကင်မရာကိုမလှုပ်အောင်ကိုင်ပြီး သတိထားနှိပ်ပါ။ အပြင်မှာ အလင်းရောင်များတယ်ဆို shutter speed ထိန်းညှိနိုင်ဖို့အတွက် ISO ကိုလည်း နည်းနည်းတင်လို့ရပါတယ်။ Landscape အတွက် Wide angle lens တွေ အသုံးပြုပြီးရိုက်နိုင်ရင် ပိုကောင်းပါမယ်။

၃။ Street photography ရိုက်ချင်တယ်ဆိုရင် shutter priority (S or TV) မှာထားပြီး shutter speed 1/250th လောက်ကနေစထားရိုက်ပါ။ (street က တစ်ခါတစ်ရံ auto mode နဲ့လည်းအဆင်ပြေတတ်ပါတယ် နေ့လည်ပိုင်းရိုက်လေ့ရှိတာမို့)။ လှုပ်ရှားနေတဲ့ပုံတွေဖြစ်လေ့ရှိတာမို့လည်း shutter speed မြန်နေဖို့လိုပါတယ်။ ကိုယ်ပြချင်တဲ့ subject / background တွေ ကြည်လင်နေဖို့အတွက်လည်း aperture f/8, f/11 လောက်ထားသင့်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် f-stop နံပါတ်အသေးတွေထိ aperture မဖွင့်မိဖို့ သတိထားသင့်ပါတယ်။ နို့မို့ဆို ကိုယ့်ပုံက foreground, background ချိတ်ဆက်မမိပဲ ဘာကို ပြလို့ပြချင်မှန်းမသိ ဖြစ်နေတတ်ပါတယ်။ ။ ကိုယ်က တမင် နောက်ခံဝါးအောင်ရိုက်ချင်ရင်တော့ တစ်မျိူးပေါ့လေ။ ဒါပေမယ့် တင်ပြပုံအရမ်းကောင်းလွန်းမှသာ နောက်ခံဝါးထားတဲ့ပုံတွေက street photography မှာကြည့်ကောင်းပါလိမ့်မယ်။ ပြီးတော့ lens အကြီးကြီးတွေ မသုံးပါနဲ့၊ အထူးသဖြင့် telephoto lens တွေ။ kit lens (18-55mm)၊ 35mm၊ 50mm prime တွေသုံးတာ ပိုသင့်တော်ပါတယ်။ lens အကြီးတွေနဲ့ဆို street ရိုက်တာ အရမ်းသိသာနေရင် ပုံကောင်းတွေ ရဖို့ ခက်သလို မတော်တဆ လှုမှုရေးပြဿနာတွေလည်း ကြုံရတတ်ပါတယ်။





၄။ ငှက်ရိုက်တာ (Wildlife) အတွက်ဆို shutter priority (S or TV) မှာထားသင့်ပါတယ်။ နားနေတဲ့ငှက်၊ ပျံနေတဲ့ငှက်စသဖြင့်ပေါ်မူတည်ပြိး shutter speed 1/250th၊ 1/500th ကနေ 1/1000th 1/4000th လောက်ထိ တင်ရိုက်ပါ။ Telephoto Zoom lens တွေအသုံးပြုသင့်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ shutter speed အရမ်းတင်ထားရတဲ့အတွက် Camera မှာ " Subject is too dark " လို့ပေါ်နေမယ်ဆို ISO ကို 400 ကနေ 800 / 1000 လောက်ထိတင်ရိုက်ကြည့်ပါ။ နေ့လည် အလင်းရောင်လုံလုံလောက်လောက်ရှိတယ်ဆို ISO ဒီထက်တင်လည်းရပါတယ်။ ကင်မရာကောင်းရင် ကောင်းသလို ISO တင်နိုင်ပါတယ်။ အရမ်းကြီးတော့ မလိုအပ်ပဲ မတင်နဲ့ပေါ့။ noise အရမ်းထသွားရင် အပင်ပန်းခံရိုက်ထားရတဲ့ပုံတွေ ကြည့်ရဆိုးသွားပါလိမ့်မယ်။

၅။ Long exposure အတွက်ကတော့ Manual (M) နဲ့ပဲ ရိုက်ဖို့အကြံပြုချင်ပါတယ်။ ဒီအချိန်မှ M နဲ့ မရိုက်ရင် ဘယ်အချိန် M နဲ့ သွားရိုက်ရတော့မလဲ။ aperture (f/16, f/22 ဝန်းကျင်၊ မဟုတ်လည်း lens က တင်လို့ရသလောက်သာတင် 😛 ) ISO ကိုတော့ နည်းနည်းကစထားပြီး shutter speed ကို အနှေးဆုံးထားပါ။ ၅စက္ကန့်၊ ၁၀ စက္ကန့်၊ ၃၀ စက္ကန့် စသဖြင့်ပေါ့။ အချိန်ဘယ်လောက်ကြာကြာထားရင် ပုံက အကောင်းဆုံးဖြစ်နိုင်မလဲ သိနိုင်ဖို့ကတော့ အချိန်မတူအောင်ထားပြီး ၄-၅-၁၀ ပုံလောက်သာ ရိုက်ခဲ့ပါ။ ပြီးမှ အကောင်းဆုံးကိုပြန်ရွေးထုတ်ပေ့ါ။ aperture ကိုလည်း အမျိုးမျိုးပြင်ဆင် ပြောင်းလဲပြီး ရိုက်ကူးသင့်ပါတယ်။ အဲ့တာမှ နောင်အခါ ဘယ်ပုံကိုလိုချင်ရင် stop တွေ ဘယ်လောက်မှာ ထားသင့်တယ်ဆိုတာကို မှန်းဆတတ်လာမှာပါ။ ပြီးတော့ မဖြစ်မနေ Tripod လိုပါတယ်။ အဲ့လောက်အချိန်အကြာကြီး ဘယ် lens ရဲ့ stabilizer ကမှ လက်နဲ့ရိုက်တာကို ငြိမ်အောင်မထိန်းထားပေးနိုင်ပါဘူး။ ခလုတ်ကို လက်နဲ့နှိပ်တာထက် shutter release cable အသုံးပြုနိုင်ရင် ပိုကောင်းပါမယ်။ ကျွန်တော့်ရဲ့ personal အကြံပြုချက်အရ lens ရဲ့ VR / IS (image stabilization) ကို off ပြီးရိုက်ပါ။ tripod သုံးထားပြီမို့ VR off ထားလည်း ပြဿနာမရှိပါ။ lens ရဲ့ sensor က stabilization လိုက်လုပ်ပေးနေဖို့ မလိုတဲ့အတွက် သူ့ရဲ့ဝန်ကို Image အပေါ်မှာ ပိုအာရုံထားနိုင်မယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ မဖြစ်မနေ VR OFF ရမယ်မဟုတ်ပါ။ အများစုက VR ON ထားပြီးရိုက်ထားလည်း ကြည့်ကောင်းတဲ့ပုံတွေရနေတာပါပဲ။ နေ့လည်ပိုင်း long exposure ရိုက်ရင် Filter တွေသုံးတတ်ဖို့လိုပါတယ် (ဥပမာ ND filter)။ မဟုတ်ရင် ပုံက အလင်းအရမ်းများပြီး ဖွေးဆွတ် (Burn) နေပါလိမ့်မယ်။ နေ့လည်မှာ long exposure ကို ND filter မပါပဲ ရိုက်နည်းတွေလည်းရှိပါတယ်။ ဒါကတော့ နောက်ကြုံတဲ့အခါ တင်ပေးပါ့မယ်။ ညမှာ long exposure ရိုက်ကျင့်ချင်တဲ့သူတွေတော့ ရန်ကုန်က ဆူးလေဘုရားနားက တံတားပေါ်တက် (ဘုရားဘက်လှည့်လှည့် sakura tower ဘက်လှည့်လှည့်) လက်တည့်သွားစမ်းကြည့်ပါ။ ရိုက်လို့အရမ်းကောင်းပါတယ်။ ကားမီးတွေကို အဓိက ထားချင်လား လမ်းမီးတိုင်တွေကို အဓိက ထားချင်လား setting တွေ အမျိုးမျိုးထားပြီး စမ်းရိုက်ကြည့်ပါ။

တခြား ရိုက်စရာတွေ (macro, bokeh special effects, star trails, steel wool,...) စသဖြင့်အများကြီး၊ အများကြိး ရှိသေးပေမယ့် beginner တွေအတွက် နားရှုပ်စရာ၊ အခက်အခဲဖြစ်စရာက များတာမို့ အဲ့တာတွေကိုတော့ နောက် level တစ်ဆင့်မှပဲ ကျွန်တော်ဆက်ရေးပေးပါ့မယ်။ ခုလည်း တခြားရေးစရာတွေအများကြီးကျန်သေးတာမို့ ခုနပြထားခဲ့တဲ့ photography တွေကိုသာ အရင် စမ်းရိုက်ကြည့်ပေးပါ။

***********************************************************************



*** Metering Modes

ခုတခါ ထပ်ရှင်းပြမှာကတော့ metering mode တွေ နဲ့ focus ရွေးချယ်ပုံပါ။ ကင်မရာမှာ အဓိက metering mode (3) မျိုးရှိပါတယ်။

1. Matrix Metering (Nikon), Canon မှာဆိုရင်တော့ Evaluative Metering ပါ။

2. Center-weighted Metering

3. Spot Metering ပါ။

Matrix Metering ကို landscape photo တွေနဲ့ အလင်းအမှောင်ကွာဟမှု သိပ်မများတဲ့ scene တွေမှာ သုံးသင့်ပါတယ်။ သူက scene တစ်ခုလုံးရဲ့ အလင်းအမှောင်ကို အညီအမျှတွက်ချက်ပြီး result ထုတ်ပေးတာပါ။ street photo တွေမှာလည်းသုံးလို့ရပါတယ်။

Center-weighted Metering ကျတော့ scene တစ်ခုရဲ့ အလည်တည့်တည့်ကိုပဲ အဓိက ထားပြီး တွက်ပေးတာပါ။ subject ကို အလည်မှာထားတဲ့ပုံတွေမှာ သုံးသင့်ပါတယ်။ model ကို ပုံအလည်မှာထားတာမျိုး၊ ငှက်ရိုက်တာမျိုး၊ macro အနီးကပ်ရိုက်တာမျိုးတွေအတွက် သင့်တော်ပါတယ်။

Spot Metering ကတော့ ကိုယ် focus လုပ်လိုက်တဲ့ point ကိုပဲ အဓိက meter ဖတ်ပေးတာပါ။ model (subject) ကို အလည်မှာမဟုတ်ပဲ rule of third ပေါ်မှာ တင်ထားတာမျိုး၊ နေလုံးကို နောက်ခံထားပြီး subject တစ်ခုခုကိုရိုက်တာမျိုး၊ လကိုရိုက်တာမျိုးတို့မှာ အသုံးပြုသင့်ပါတယ်။ ကိုယ်ရွေးလိုက်တဲ့ subject ကို အဓိက exposure မှန်ချင်ရင် အသုံးပြုတာပါ။

*** Focus

Focus မှာတော့ ကိုယ်ရိုက်မယ့်ပုံက ရုပ်သေ(ငြိမ်နေတဲ့ပုံ) ကိုရိုက်မယ်ဆို (portrait လူပုံ၊ ပန်း၊ ရှုခင်းပုံ စသဖြင့်) ရိုက်ရင် focus mode မှာ Single-servo AF (AF-S) for Nikon, One-shot AF for Canon ထားသင့်ပါတယ်။

လှုပ်ရှားနေတဲ့ ဓါတ်ပုံကိုလိုက်ရိုက်မှာ (ငှက်ပျံနေတာ၊ မြင်းစီးနေတာ၊ ဘဲတွေရေကူးနေတာ) စသဖြင့်ကိုရိုက်မယ်ဆို Continuous Servo AF (AF-C) for Nikon, AI Servo AF for Canon မှာ ထားပြီးရိုက်ကူးရမှာပါ။ Tracking Point များတဲ့ ကင်မရာအမျိုးအစားတွေကတော့ ဒီနေရာမှာ အားသာ ပိုအသုံးတည့်ပါတယ်။

အဲ့လိုမှ ထားရတာခက်တယ်ဆိုလည်း Auto Servo AF (AF-A) for Nikon, AI Focus AF for Canon ဆိုတဲ့ Auto Focus Mode ရှိပါတယ်။ သူ့သာ ရွေးထားလိုက်ပါ။ ကိုယ်ရိုက်တဲ့ အခြေအနေပေါ်မူတည်ပြီး focus ကို ကင်မရာက auto လိုက် အလုပ်လုပ်ပေးပါလိမ့်မယ်။

နောက်တစ်ခုကတော့ Manual Focus mode ပါ။ သူကတော့ focus ring ကို လူကလိုက်လှည့်ပြီး focus ဖြတ်ပေးတာပါ။ ကျွမ်းကျင်သွားရင်တော့ ဒါက Pro တွေ အကြိုက်ဆုံး focus mode ပါ။ ကျွန်တော်လည်း အချိန်ရတဲ့အခြေအနေတွေမှာ ရိုက်ပါတယ်။ သူငယ်ချင်းတို့လည်း အေးဆေးအချိန်ရတယ်ဆို စမ်းရိုက်ကြည့်ပေါ့ဗျာ။

*********************************************************************

Metering လည်းပြီးပြီး Focus mode တွေလည်းပြီးပြီဆိုတော့ ခုတခါ White Balance နဲ့ Lighting အကြောင်းပါ။

*** White Balance

White Balance ကိုတော့ အများကြီးမရှင်းပြတော့ပါဘူး။ မိတ်ဆွေက ပုံကို Raw နဲ့ရိုက်ပြီး Lightroom မှာ ပြန် Edit မယ်ဆိုရင် White Balance က နောက်မှကိုယ်ကြိုက်သလို ပြန်ပြင်ဆင်လို့ရတဲ့အတွက် သူက ဓါတ်ပုံရိုက်စဉ် ဘာပဲရွေးထားရွေးထား အဓိက မကျတော့ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ဗဟုသုတအနေနဲ့ နောက်ပြီး JPEG နဲ့ပဲ ရိုက်မယ့်သူတွေအတွက်တော့ နည်းနည်းရှင်းပြချင်ပါတယ်။ White Balance ဆိုတာ ပြင်ပ အလင်းရောင်အခြေအနေတွေပေါ်မူတည်ပြီး ကင်မရာက လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် အရောင်လိုက်စပ်ပေးတဲ့ စနစ်ပါ။ ကိုယ်က creative art အနေနဲ့ ဆန်းဆန်းပြားပြားအရောင်တွေနဲ့ ရိုက်ချင်လည်းသုံးနိုင်ပါတယ်။ သူ့မှာ အရောင်ကို လူက လိုက်စပ်ပေးလို့ရသလို ကင်မရာက သတ်မှတ်ပေးထားတဲ့ presets လေးတွေလည်းရှိပါတယ်။

- Incandescent

- Fluorescent

- Direct sunlight:

- Flash

- Cloudy

- Shade

- Preset Manual စသဖြင့်ပါ။

Preset Manual ကတော့ လူကစိတ်ကြိုက်အရောင်စပ်ပေးတာပါ။ ဒါကတော့ Color Theory တွေ နားလည်မှ အဆင်ပြေပါလိမ့်မယ်။ White Balance မှာAuto လည်းရှိသမို့ ကျွန်တော်ကတော့ Auto မှာပဲ အမြဲထားပါတယ်။ ပြီးတော့ ကျွန်တော်က Raw နဲ့လည်းရိုက်လို့ပါ။ မိတ်ဆွေတို့လည်း White Balance အတွက် ခေါင်းရှုပ်မခံချင်ဘူးဆိုရင် Auto မှာပဲ ထားထားလိုက်ပါ။ များသောအားဖြင့် အဆင်ပြေပါလိမ့်မယ်။

*** Lighting

Lighting အပို်င်းမှာတော့ ကိုယ်က Portrait photography ပိုင်းကိုပိုစိတ်ဝင်စားတယ်။ pre wedding တွေ၊ wedding တွေ၊ ဘွဲ့မှတ်တမ်းဓါတ်ပုံတွေ တခြား model ပုံတွေ ဘာညာရိုက်ချင်တယ်ဆို ဦးစားပေးလေ့လာထားသင့်ပါတယ်။ Speedlight, Softbox စသဖြင့် lighting equipment တွေကို ကျွမ်းကျွမ်းကျင်ကျင် ကိုင်တွယ်နိုင်ဖို့ ကင်မရာနဲ့ Lighting တွေရဲ့ ဆက်နွယ်မှုကို သေသေချာချာ လေ့လာနားလည်ထားဖို့ လိုပါတယ်။ ဒီ post မှာတော့ အဲ့ဒီ equipment အကြောင်းမဟုတ်ပဲ Natural light နဲ့ရိုက်တတ်ဖို့ကိုပဲ လမ်းညွှန်သွားမှာပါ။ lighting ပိုင်းမနိုင်ဘူးဆိုလည်း သိပ်တော့မစိုးရိမ်ပါနဲ့။ ကျွန်တော်ဆိုလည်း သဘာဝအလင်းနဲ့ပဲ ဖန်တီးရိုက်နေကျပါ။ အရင်ဆုံးကိုယ်ရိုက်မယ့်နေရာမှာ အလင်းရောင်ရနိုင်စရာ ဘာရှိလဲ အရင်လိုက်ကြည့်ပါ။ model ရိုက်ချင်လို့ အခန်းတွင်းအလင်းအားနည်းနေရင် အပြင်ထွက်ရိုက်ပါ(ရှင်းသွားတာပဲ :P) ပြတင်းပေါက်ဖွင့်လိုက်တာဖြစ်ဖြစ်။ ပြတင်းပေါက်နားကပ်ရိုက်တာဖြစ်ဖြစ် သဘာဝအလင်းရောင်များများရတဲ့နေရာမှာပဲ ရိုက်ပါ။ တစ်ခါတလေ model ပေါ်အရိပ်တစ်ဝက်ကျနေတဲ့ ပုံတွေကလည်း အနုပညာဆန်ဆန် လှပတတ်ပါတယ်။ တစ်ခုသတိပြုရန်မှာ လူပုံ(Subject) နားအရမ်းကပ်ပြီး ကင်မရာရဲ့ pop up flash ကိုဖွင့်မရိုက်မိဖို့ပါပဲ။ မျက်နှာမှာ အဆီပြန်သလို အလင်းကွက်တွေ ဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် အဲ့လိုမဖြစ်အောင် pop up flash ရှေ့မှာ ကာထားတဲ့ soft light accessory လေးတွေရှိပါတယ်။ ကင်မရာအရောင်းဆိုင်တွေမှာ ရှာဝယ်ကြည့်ပါ။ (ပုံမှာလည်း နမူနာပြထားပါတယ်) တခါတလေ ဖုန်းတွေမှာပါတဲ့ flash မီးနဲ့ပဲ lighting ပြုလုပ်ပြီး ရိုက်ကူးလို့ရပါသေးတယ်။

**********************************************************************

*** Composition

Composition ကတော့ ချဲ့ရင် ချဲ့သလောက် ကျယ်ပြန့်တာမို့ ရှိသမျှအကုန် မရှင်းပြတော့ပဲ အဓိက အချက်လေးတွေပဲ ဒီ post မှာ ရေးပေးပါမယ်။ အရင်ဆုံးက rule of third ပါ။

*** Rule of thirds ဆိုတာ ဓါတ်ပုံတစ်ပုံကို ဒေါင်လိုက် မျဉ်း (၂) ကြောင်း အလျားလိုက် မျဉ်း (၂) ကြောင်းနဲ့ အပိုင်း (၉) ပိုင်း ညီညီမျှမျှ ပိ်ုင်းပြီး မိမိပြချင်တဲ့ အဓိက subject ကို ဓါတ်ပုံရဲ့ အလည်တည့်တည့်မှာ မထားပဲ ဘေးနားတစ်ဖက်ရဲ့ မျဉ်း (၂) ကြာင်း ဆုံတဲ့နေရာကို တင်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။ ဓါတ်ပုံရိုက်တဲ့အခါ ကိုယ်က composition ဘယ်လိုထားရမှန်းမသိလို့ မရိုက်တတ်ဖြစ်နေရင် rule of third ပေါ်သာ တင်ထားလိုက်ပါ။ ပုံကောင်းတစ်ပုံမဟုတ်တောင် ဆိုးဆိုးရွားရွားပုံတစ်ပုံတော့ မဖြစ်လာနိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အားနေ rule of third နဲ့ချည်းပဲတော့ ရိုက်မနေနဲ့ပေ့ါ။ rule of third က portrait အတွက်ရော landscape အတွက်ရော သုံးလို့အဆင်ပြေပါတယ်။

*** နောက်တစ်ခုက rule of third နဲ့ဆန့်ကျင်ဘက် Symmetrical Balance ခေါ်တဲ့ ခေါက်ချိုးတူညီမျှတမှုပါ။ ပြချင်တဲ့ subject ကိုပုံရဲ့အလည်တည့်တည့်မှာ ထားပြီး ဘယ်ညာ အပေါ်အောက် ခေါက်ချိုးညီဟန်ချက်ညီမျှမှု ကိုပုံဖော်ထားတဲ့ ဓါတ်ပုံတွေပါ။

*** Framing ကတော့ ပြချင်တဲ့ subject ကို frame တစ်ခုခုထဲကို ထည့်ထားလိုက်တာပါ။ landscape ရော portrait မှာပါအသုံးပြုလို့ရပါတယ်။ ပြတင်းပေါက်ဘောင်ဖြစ်ဖြစ်၊ ဘုရားပုထိုးတွေရဲ့ မုဒ်ဦးတွေဖြစ်ဖြစ် frame အဖြစ်သုံးပြီးရိုက်လို့ရပါတယ်။ နောက်ဆုံး မျက်မှန်၊ သစ်ရွက်လိပ်လေးကိုတောင် frame အဖြစ်သုံးပြီး ရိုက်လို့ရပါသေးတယ်။

*** Line ကတော့ မျက်စိထဲ မြင်တဲ့ line တွေကို leading line တွေအဖြစ် ပုံဖော်အသုံးပြုလိုက်တာပါ။ မျဉ်းကွေး (curve) တွေလည်းအကျုံးဝင်ပါတယ်။ line တွေကိုအသုံးပြုပြီး ကိုယ်ပြချင်တဲ့ subject ဆီကို ကြည့်ရှုသူရဲ့ အမြင်အာရုံကို ဆွဲယူသွားစေတာပါ။

*** Patterns ကတော့ သံဇကာကွက်လိုမျိုး၊ ကြာခွက်လိုမျိုး၊ ပျားအုံလိုမျိုး ထပ်တူညီဖြစ်နေတဲ့ အကွက်တွေကို ပုံဖော်ရိုက်ကူးတဲ့ ဓါတ်ပုံတွေဖြစ်ပါတယ်။

Compositional technique တွေက အများကြီးရှိတာမို့ ဒီ post မှာတော့ အခြေခံအားဖြင့် ဒီလောက်ပဲ ရေးပေးပါမယ်။ နောက်ထပ် post တွေမှသာ Composition အကြောင်းသက်သက်ထပ်ရေးပေးပါ့မယ်။

(Composition အတွက် Sample ပုံတွေလည်းထည်ေ့ပးထားပါတယ်။ ကြည့်ရှု့လေ့လာနိုင်ပါတယ်)။

ဒီနေရာမှာ ပြောချင်သေးတာ တစ်ခုက အစပိုင်းမှာရှင်းပြခဲ့တဲ့ Camera Setting တွေက Technical ပိုင်းတွေပါ။ ဘောင်ကန့်သတ်ထားတာတွေ သတ်မှတ်ထားတာတွေရှိပါတယ်။ Composition ပိုင်းကျ အနုပညာဖန်တီးမှုဖြစ်သွားပြီမို့ မိမိ စျာန်ဝင်စားရင် စျာန်ဝင်စားသလို ပုံဖော်လို့ရပါတယ်။ သတ်မှတ်ဘောင်တွေထဲက ဖောက်ထွက်ပြီး ပုံဖော်ခွင့်လည်းရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စည်းကမ်းကိုချိုးဖောက်ချင်ရင် ကိုယ်က စည်းကမ်းတွေကိုတော့ အရင်သိထားဖို့လိုပါလိမ့်မယ်။ အဲ့တာအတွက်တော့ နောင်ခါများမှ ရေးပေးပါတော့မယ်။

*** RAW ဖြင့်ရိုက်ပါ။

မိတ်ဆွေတို့ ဓါတ်ပုံရိုက်တဲ့ အခါ ကင်မရာရဲ့ဆက်တင်ထဲမှာ file format ကိုရွေးတဲ့ အခါ Raw နဲ့သာရွေးရိုက်ပါ။ memory card က နေရာလွတ်များလို့ အဆင်ပြေတယ်ဆို Raw + Jpeg fine နဲ့ရိုက်ပါ။ ဘာလို့ Raw နဲ့ ရိုက်ခိုင်းလဲဆို Raw နဲ့ရိုက်ထားတဲ့ ဓါတ်ပုံတွေက ကိုယ်ရိုက်ထားတဲ့ Detail တွေအကုန်ပါပါတယ်။ အဲ့အတွက် file size လည်းကြီးပါတယ်။ ကိုယ်ရိုက်တုန်းက နည်းနည်းမှောင်နေတာ၊ အလင်းများနေတာ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် သိပ်ကြီးမဆိုးရွားရင် Raw နဲ့ဆို ပြန်ဆယ်လို့ရပါတယ်။ JPEG ကျတော့ processing လုပ်ပြီးတဲ့ ပုံဖြစ်သွားပြီမို့ ပြန် Edit လုပ်တဲ့အခါ Raw လောက် detail တွေမပါတဲ့အတွက် သိသိသာသာ ပြင်ဆင်ပြောင်းလဲလို့မရတော့ပါဘူး။ အဲ့တာကြောင့် Raw နဲ့ Jpeg ဘယ်လိုရွေးရိုက်ရမလဲကို အကြံပေးရရင် ကိုယ်ကရိုက်ပြီး social media ပေါ်တန်းတင်ချင်တာမျိုး၊

exposure အကြောင်း ကျွမ်းကျင်နားလည်နေပြီမို့ editing သိပ်လုပ်ဖို့မလိုတော့ဘူးဆိုရင် ပေါ့ပေါ့ပါးပါးနဲ့ ခေါင်းမရှုပ်ရတဲ့ JPEG နဲ့သာရိုက်ပါ။ ဒါပေမယ့် လုံးဝ Serious photo တွေ၊ Landscape photo တွေဆိုရင်တော့ Raw နဲ့သာရိုက်ပါလို့အကြံပေးချင်ပါတယ်။

ဓါတ်ပုံရိုက်လို့ Quality ရွေးတဲ့ အခါ မှာလည်း ၂ ခါပြန်မစဉ်းစားပါနဲ့ အမြဲ Quality အမြင့်ဆုံးကိုသာ ရွေးပါ။ အဲ့လို Quality ကောင်းကောင်းလိုချင်လို့လည်း ကိုယ့်ကင်မရာကို စျေးကြီးပေးရွေးဝယ်ထားရတာပဲ မဟုတ်ပါလား။

Video ရိုက်ဖို့ Video Qualiy ရွေးတဲ့ နေရာမှာတော့ ပြန်စဉ်းစားစရာရှိပါသေးတယ်။ ကင်မရာက 4K support လုပ်လို့ အမြဲ 4K နဲ့ရိုက်နေတာကိုတော့ အားမပေးပါ။ ကိုယ်တကယ် 4K resolution လိုရဲ့လား။ Social media ပေါ်တင်ရုံပဲဆို 4K နဲ့ ရိုက်ပြီးမှ File size မတရားကြီးနေလို့ Compress ပြန်လုပ်လိုက်တယ်ဆိုလည်း Resolution က ကျသွားမှာမို့ အစကတည်းက 720p , 1080p နဲ့ ရိုက်ခဲ့တာက ပိုကောင်းပါမယ်။ ရွေးချယ်ထားတဲ့ resolution ပေါ်မူတည်ပြီး တဆက်တည်း video ရိုက်နိုင်တဲ့ အချိန် အနည်း အများကွာသွားတာကိုလည်း သတိပြုပါ။

နောက်ပြီး Dslr camera နဲ့ Video ရိုက်ချင်လို့ ကိုယ်က Video Manual Setting တွေ မချိန်တတ်သေးဘူးဆိုရင် camera ကို Program Auto (P) မှာထားပြီး ISO ကို auto sensitivity မှာထားပြီးရိုက်ပါ။ အလင်းအမှောင်လိုအပ်ချက်ကို ကင်မရာက တွက်ချက်ပြီး သူ့ဘာသာ ဆောက်ရွက်ပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ တစ်ခုသတိပြုရန်မှာ focus ကိုတော့ ထည့်သွင်းစဉ်းစားဖို့လိုပါတယ်။ ကိုယ်က အင်တာဗျူးလို သတင်းကြေငြာတာလို ရုပ်သေကိုရိုက်မှာလား လူလမ်းလျှောက်နေတာလို စက်ဘီးစီးနေတာလို ဘဲတွေရေကန်ထဲ ကူးနေတာလို လှုပ်ရှားမှုကိုရိုက်မှာလား ဒါမှမဟုတ် မြင်းစီး၊ဆိုင်ကယ်စီးနေတဲ့သူကို ရိုက်မှာလား စသဖြင့် သက်ဆိုင်ရာ focus mode ကိုရွေးချယ်တတ်ဖို့လိုပါတယ်။ Focus Mode တွေကတော့ အပေါ်မှာ ရေးပေးထားတဲ့အတိုင်းပါပဲ။ ပြီးတော့ Video Quality ကိုလည်း ကိုယ်လိုအပ်တဲ့အတိုင်း ရွေးချယ်နိုင်ပါတယ်။ 4K လား။ 1920x1080/30fps။ 1280x720/24fps လား ကိုယ်နှစ်သက်သလိုရွေးချယ်နိုင်ပါတယ်။

ဒီနေရာမှာ beginner user တွေအနေနဲ့ ကိုယ့်ကင်မရာရဲ့ menu setting တွေကို နှံ့နှံ့စပ်စပ်လေ့လာထားဖို့ အကြံပေးချင်ပါတယ်။ ဓါတ်ပုံရိုက်ချင်လို့ လိုအပ်တဲ့ setting ချိန်တဲ့အခါမှာ metering က ဘယ်မှာလဲ focus က ဘယ်နားမှာ သွားကြည့်ရမှာလဲ စသည်ဖြင့် နေရာတွေ မသိရင် အချိန်တွေကြာ စိတ်ညစ်ရပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် ကင်မရာအများစုမှာ အဲ့လိုအရေးကြီးတဲ့ setting တွေကို Body ပေါ်မှာ ခလုတ်လေးတွေနဲ့ စီစဉ်ပေးထားတာရှိပါတယ်။ ကိုယ့်ကင်မရာကို ပြန်ကြည့်ပြီး လိုက်နှိပ်ကြည့်ပါ။ မသိရင် Manual Book ကို တစ်ခေါက်လောက်တော့ ဖတ်ကြည့်ပေးပါ။

အခုဆိုရင် beginner တွေ ဓါတ်ပုံဘယ်လိုရိုက်ရမယ်ဆိုတာ ကိုယ့်ဘာသာ စဉ်းစားလို့နားလည်သွားပြီထင်ပါတယ်။ ကျွန်တော်လည်း စဉ်းစားမိသမျှ နေ့လည်မှာ note လေးတွေ မှတ်ထားရင်း ညကျမှ ပြန်ပြန်ရေးရတာမို့ ပြည့်စုံသလောက် နီးနီးတော့ဖြစ်နေပါပြီ။ ကျန်ခဲ့တာ ထပ်ဖြည့်ချင်တာရှိရင် နောက်များမှ ထပ်ဖြည့်ပါတော့မယ်။

ကျွန်တော့်ကို တစ်ချို့က မေးကြပါတယ် အစ်ကိုဘာလို့ Sony / fujifilm နဲ့ဆိုင်တဲ့ Tutorial တွေမရေးတာလဲပေါ့။ တကယ်က ကျွန်တော် Sony ရော fujifilm ကိုပါမသုံးဖူး၊ မကလိဖူးလို့ပါ။ ကျွန်တော်နားလည်ထားတာ လေ့လာထားတာ စာတွေ့ပဲရှိတာမို့ ကိုယ်တကယ်မစမ်းဖူးပဲ စမ်းမရိုက်ဖူးပဲ ကျွန်တော် သိသလို တတ်သလို မရေးချင်လို့ပါ။ ပြီးတော့ တစ်ခါတလေ ကျွန်တော့်ကို Mirrorless ကင်မရာတွေအကြောင်းမေးလို့ သိပ်မရှင်းပြနိုင်တာလည်း ခုနလို ကျွန်တော်မသုံးဖူးသေးလို့ပါ။ ကျွန်တော်လည်း စိတ်ကရှိပေမယ့် အကုန်လိုက်ဝယ်ဖို့က မဖြစ်နိုင်တာမို့ အဲ့တာလေးကိုတော့ နားလည်ဖြည့်တွေးပေးစေချင်ပါတယ်။ ကျွန်တော်အသုံးပြုဖြစ်တဲ့အခါ သေချာမှတ်ထားပြီ းပြန်ရေးပေးမှာပါ။ ခု မဖြေနိုင်တာကို စိတ်လည်းမကွက်ပါနဲ့။ သိတဲ့သူရှိရင်လည်း ဝင်ဖြေပေးသွားရင် အများကြီး ကျေးဇူးတင်မိမှာပါ။

ဒီ Post မှာ ကျွန်တော် အဓိက ပြောချင်တာက beginner တွေအတွက် ဘယ်ဓါတ်ပုံအမျိုးအစားကိုရိုက်ချင်ရင် ဘယ်လို ကင်မရာ ဆက်တင်ချရမလဲကို Tips ပေးတဲ့သဘောပါ။ ကျွန်တော် ပြောထားတဲ့အတိုင်း တသဝေမတိမ်း လိုက်ရိုက်ဖို့မဟုတ်ပါဘူး။ လိုက်ရိုက်လည်း လူတိုင်းထပ်တူကျတဲ့ပုံတွေ ထွက်လာမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ အဲ့တာကိုလည်း နားလည်စေချင်ပါတယ်။

Metering ဆိုတာဘာကြီးလဲ ?

Metering ဆိုတာ ကင်မရာက ဘယ် exposure ကိုထုတ်ပေးရင် အမှန်ဆုံး exposure နဲ့ရိုက်နိုင်မလဲဆိုတာကို တွက်ချက်တဲ့စနစ်ပါ

- AV or V (Aperture Priority) mode မှာ shutter speed ကို ဆုံးဖြတ်ပေးတယ်
- TV or T (Shutter Priority) mode မှာ Aperture f နံပါတ်ကိုဆုံးဖြတ်ပေးတယ်
Metering Mode ၄ မျိုးရှိတယ်

(၁)Evaluative (Matrix) (Multi-spot) (Zone)

* လူသုံးအများဆုံး mode ဖြစ်ပြီး မြင်ကွင်းတခုကို zones series အဖြစ်ခွဲထုတ်လိုက်တယ် zone တခုချင်းစီကို အခြေလံတွက်ထုတ်ပြီး overall exposure ကို တွက်ပေးတာပါဖတ်လို့ရသမျှ စုစုပေါင်းအလင်းပမာဏကို ပျမ်းမျှယူပေးပါတယ် ။

(၂) Center Weighted
* Subject က အလယ်တည့်တည့်မှာရှိနေရင်သုံးသင့်ပါတယ် ။ Frame တစ်ခုလုံးကို exposure ပျမ်းမျှ တွက်ထုတ်ပြီး အလယ်တည့်တည့်ကို အသားပေးတဲ့ mode ဖြစ်တယ် ။

(၃) Partial

* Center-weighted metering mode နဲ့ဆင်တယ် းါပေမယ် center နေရာနည်းနည်းပဲသုံးပြီး metering ကိုတွက်ပါတယ် ။
*
(၄) Spot
* Frame ရဲ့ အလယ်တည့်တည့်မှာရှိတဲ့ subject သို့မဟုတ် select လုပ်ထားတဲ့ AF Point နေရာကို တွက်ထုတ်ပါတယ် ။
* Frame တခုလုံးရဲ့ အချို့သော နေရာအနည်းငယ်ကိုသာတွက်ထုတ်ပြီး အခြားနေရာတွေကိုတော့ တွက်ပေးခြင်းမရှိပါဘူး။
* အရမ်းတောက်ပတဲ့ backlit တွေ Macro နဲ့ လ ရိုက်တာတွေအတွက်အသုံးဝင်ပါတယ် ။ သီးသန့် specific point လေးတခုကိုပဲ သတ်မှတ်တွက်ပေးခြင်းဖြစ်ပါတယ် ။

Indian Institute of Photography ရဲ့ သင်ခန်းစာပါ

ZAWGYI font
အခုေလာလာဆယ္ တကယ္ေရးေနတာက တျခား post တစ္ခုပါ။ landscape photography အတြက္ knowledge share တစ္ခုေရးေနရင္း ခုတေလာ messenger မွာ အေမးမ်ားေနတဲ့ ေမးခြန္းတစ္ခုကို တစ္ေယာက္ခ်င္းစီျပန္ေျဖေပးရမွာထက္ post တစ္ခုေရးေပးလုိက္ရင္ ပုိအဆင္ေျပမယ္ စဥ္းစားမိလုိ႕ ေရးလက္စ စာကုိျဖတ္ၿပီး ဒါေလးကို အရင္တင္ေပးလုိက္ပါတယ္။

*** အစ္ကို ကၽြန္ေတာ္/ကၽြန္မကေတာ့ ခု ဒီကင္မရာေလးဝယ္ထားပါတယ္။ အဲ့တာ ဓါတ္ပုံဘယ္လုိရုိက္ရမလဲ၊ ပုံေကာင္းထြက္ေအာင္ setting ေတြဘယ္လုိခ်ိန္ရမလဲေပါ့။

ဓါတ္ပုံ႐ိုက္တာက လြယ္လြယ္ေလးပါ။ ကင္မရာကို ရုိက္ခ်င္တာ ခ်ိန္ၿပီး shutter button ကုိ ႏွိပ္လုိက္ေပါ့ 😀 ကုိယ့္လက္ညွိဳးကို ျပန္ခ်ိန္ၿပီး shutter ခလုတ္ကို ႏွိပ္လုိက္လည္း ပုံတစ္ပုံကေတာ့ထြက္လာမွာပါပဲ။ ေရွ႕ကနံရံကုိ လွမ္းရုိက္လည္း ဓါတ္ပုံကေတာ့ ဓါတ္ပုံပါပဲ။ ကံေကာင္းရင္ နံရံမွာ ကပ္ေနတဲ့ ယင္ေကာင္ကုိ ရိုက္မိၿပီး အက်ယ္ခ်ဲ႕ၾကည့္ရင္ Macro ပုံေကာင္းတစ္ပုံေတာင္ စြတ္ရြတ္ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္သြားမွာပါ။ ဓါတ္ပုံရုိက္တာက လြယ္ပါတယ္၊ ဓါတ္ပုံေကာင္းတစ္ပုံထြက္လာဖုိ႕ကသာ ခက္တာပါ။ ခု post ဟာ လုံးဝအေျခခံကုိေရးမွာမုိ႕ နည္းနည္းသိနားလည္ၿပီးသားသူေတြက ေက်ာ္သြားလုိ႕ရပါတယ္။ အခ်ိန္ေပးႏုိင္လုိ႕ ဖတ္မယ္ဆုိလည္း အရႈံးေတာ့မရွိပါဘူး။ မသိေသးတာ တစ္ခုခု သိသြားရင္ေတာင္ မိတ္ေဆြအတြက္ အျမတ္ပါ။

ဓါတ္ပုံေကာင္းတစ္ပုံျဖစ္လာဖုိ႕ အေျခခံအေနနဲ႕ ....

၁။ Aperture
၂။ Shutter Speed
၃။ ISO
၄။ Metering
၅။ Focus
၆။ White Balance
၇။ Lighting
၈။ Composition

စတဲ့အခ်က္ေတြ ျပည့္စုံဖုိ႕၊ မွန္ကန္စြာ ေရြးခ်ယ္ ခ်ိန္ညွိႏိုင္ဖုိ႕လုိပါတယ္။

ဘယ္က်န္းဂန္ထဲကမွ မဟုတ္ပါ။ ခု ကင္မရာကို ၾကည့္ရင္းစိတ္ထဲေပၚလာတာေတြ လက္တန္းခ်ေရးလိုက္တာပါ။ က်န္ခဲ့တာလည္းရွိေကာင္းရွိႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေျခခံစတင္ရုိက္ကူးမယ့္သူေတြအေနနဲ႕ကေတာ့ ဒီအခ်က္ေတြက ျပည့္စုံလုံေလာက္မွာပါ။ ကၽြန္ေတာ္လည္း ဓါတ္ပုံပညာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သင္တန္းမတက္ခဲ့ရပါဘူး။ လမ္းၫႊန္ျပသေပးမယ့္ ဆရာမရွိခဲ့ပါဘူး။ စာေတြဖတ္ youtube ၾကည့္ရင္းေလ့လာခဲ့ရတာမို႔ သီအိုရီေတြနဲ႔ စနစ္တက် မရွင္းျပတတ္ပါဘူး။ ကိုယ္ေလ့လာခဲ့တဲ့ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း ကိုယ္လိုၾကံဳေတြ႕ေနရသူေတြကို ျပန္လည္လက္ဆင့္ကမ္းျခင္းမွ်သာျဖစ္ပါတယ္။
*********************************************************************

အေပၚက (Aperture + Shutter Speed + ISO) 3 ခုကုိ မွန္ကန္အခ်ိဳးက်စြာေပါင္းလုိက္ရင္ Exposure ဆုိတာျဖစ္လာပါတယ္။ က်န္တဲ့ metering ေတြ focus ေတြကုိ မွန္ကန္စြာေရြးခ်ယ္ၿပီး တင္ျပခ်င္တဲ့ composition ေကာင္းေကာင္းနဲ႕ဆုိရင္ေတာ့ ကုိယ္ရုိက္လုိက္တဲ့ပုံဟာ ဓါတ္ပုံေကာင္းတစ္ပုံျဖစ္လာမွာပါပဲ။ ဒီ post မွာေတာ့ Theory ေတြေရးမွာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ exposure အေၾကာင္းကုိ ေနာက္မွ သီးသန္႕ေရးေပးပါ့မယ္။

အခု beginner ေတြအတြက္ ဓါတ္ပုံရုိက္တဲ့အပုိင္း၊ camera setting ေတြ စဥ္းစားတဲ့အပုိင္းကုိပဲ ေရးေပးပါမယ္။
အရင္ဆုံး ကုိယ္က ဘာကုိရုိက္ခ်င္တာလဲဆုိတာေတာ့ သိထားရပါမယ္။ landscape လား၊ portrait လား၊ long exposure လား၊ ငွက္ရုိက္မွာလား စသျဖင့္ေပါ့။

စစခ်င္းရုိက္တဲ့သူေတြအတြက္ Manual Mode (M) မွာ exposure ခ်ိန္ၿပီးရုိက္တတ္ဦးမွာမဟုတ္ပါဘူး။ M က professional က်က်ရုိက္လုိ႕ရတာမွန္ေပမယ့္ ရုတ္တရတ္အေျခအေနေတြမွာ beginner ေတြအတြက္ setting မွန္မွန္ခ်ိန္ႏုိင္ဖုိ႕ အဆင္မေျပပါဘူး။ အဲ့တာမုိ႕ အရင္ဆုံး Auto mode နဲ႕ရုိက္လည္းရွက္စရာေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ ဘယ္သူမွ Auto နဲ႕ရုိက္တယ္ Manual နဲ႕ရုိက္တယ္ စိတ္မဝင္စားပါဘူး၊ ထြက္လာတဲ့ ဓါတ္ပုံေကာင္းမေကာင္းကသာ အဓိကက်တာပါ။ ဒါေပမယ္ ့auto ကုိ ပုံမွန္အလင္းေရာင္အေျခအေနေတြမွာပဲ သင့္ေတာ္ပါတယ္။ low light ေတြမွာ သူ႕ရဲ႕ခ်ိန္ညွိေပးတာေတြက ကုိယ္လုိခ်င္တာနဲ႕ တလြဲစီျဖစ္ေနတတ္လုိ႕ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ တျခား mode တစ္ခုခုနဲ႕ ရုိက္တတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ယူပါ။ ၿပီးေတာ့ ကိုယ္က portrait ကုိ ေနာက္ခံဝါးဝါးေလးလုိခ်င္လုိ႕ ရုိက္လည္း Auto mode က သူေပးခ်င္တဲ့ setting နဲ႕ သူရုိက္ခ်င္သလုိရုိက္ေနမွာပါပဲ။ ထုိ႕ေၾကာင့္ Mode Dial ထဲက (S / A / M) section မွာထားၿပီး ရုိက္မယ့္ ဓါတ္ပုံအေျခအေနကုိလုိက္၍ camera setting ထားပုံကုိ ရွင္းျပေပးပါမယ္။

၁။ လူပုံကုိ ေနာက္ခံဝါးဝါးေလးနဲ႕ရုိက္ခ်င္တယ္ဆုိ ကင္မရာကုိ aperture priority (A or AV) မွာထားၿပီး f-stop ကုိ lens မွာရွိတဲ ့က်ယ္ႏုိင္သမွ် အက်ယ္ဆုံးဖြင့္ရုိက္ပါ။ ဒါေပမယ့္ f/1.4, f/1.8, f/2.8 ေလာက္ထိ ပြင့္ႏုိင္မွ အဆင္ေျပပါမယ္။ 50mm, 85mm လို portrait lens ေတြနဲ႔ ႐ိုက္ရင္ပိုအဆင္ေျပပါမယ္။ 18-55mm f/3.5-5.6G ED လုိ kit lens ေတြနဲ႕ ေနာက္ခံဝါးဝါးရုိက္လုိ႕ သိပ္အဆင္မေျပပါဘူး။ Aperture က်ယ္က်ယ္ဖြင့္မွ depth of field နည္းနည္းရမယ္ဆိုတဲ့ lens သေဘာသဘာဝေၾကာင့္ပါ။ (ဒါကုိ အရင္ေျပာတာ ဒါပဲ ခဏခဏေမးေနၾကလုိ႕ပါ 🙂 )

၂။ ၾကည္လင္ျပတ္သားတဲ့ ရႈခင္းပုံ လွလွေတြလုိခ်င္ရင္ aperture priority (A or AV) မွာထားၿပီး f-stop ကုိ နံပါတ္ၾကီးၾကီးတင္ပါ။ f/16, f/18, f/22 စသျဖင့္..။ ဒါေပမယ့္ f-stop ၾကီးေလ exposure မွ်ဖို႕အတြက္ shutter speed ကလည္း လုိက္ေႏွးသြားမွာမုိ႕ လက္နဲ႕ကုိင္ (handheld)ရုိက္ဖုိ႕ အဆင္မေျပပါ။ tripod နဲ႕ဆုိ ပုိသင့္ေတာ္ပါမယ္။ shutter release cable သုံးရင္သုံး၊ မဟုတ္လည္း timer နဲ႕ရိုက္ပါ။ ဘယ္လုိမွ အဆင္မေျပလည္း လက္နဲ႕သာ ကင္မရာကိုမလႈပ္ေအာင္ကုိင္ၿပီး သတိထားႏွိပ္ပါ။ အျပင္မွာ အလင္းေရာင္မ်ားတယ္ဆုိ shutter speed ထိန္းညွိႏုိင္ဖုိ႕အတြက္ ISO ကုိလည္း နည္းနည္းတင္လုိ႕ရပါတယ္။ Landscape အတြက္ Wide angle lens ေတြ အသုံးျပဳၿပီး႐ိုက္ႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းပါမယ္။

၃။ Street photography ရုိက္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ shutter priority (S or TV) မွာထားၿပီး shutter speed 1/250th ေလာက္ကေနစထားရိုက္ပါ။ (street က တစ္ခါတစ္ရံ auto mode နဲ႕လည္းအဆင္ေျပတတ္ပါတယ္ ေန႕လည္ပုိင္းရုိက္ေလ့ရွိတာမုိ႕)။ လႈပ္ရွားေနတဲ့ပုံေတြျဖစ္ေလ့ရွိတာမို႔လည္း shutter speed ျမန္ေနဖို႔လိုပါတယ္။ ကိုယ္ျပခ်င္တဲ့ subject / background ေတြ ၾကည္လင္ေနဖို႔အတြက္လည္း aperture f/8, f/11 ေလာက္ထားသင့္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ f-stop နံပါတ္အေသးေတြထိ aperture မဖြင့္မိဖုိ႕ သတိထားသင့္ပါတယ္။ ႏို႔မို႔ဆို ကိုယ့္ပုံက foreground, background ခ်ိတ္ဆက္မမိပဲ ဘာကို ျပလို႔ျပခ်င္မွန္းမသိ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ။ ကိုယ္က တမင္ ေနာက္ခံဝါးေအာင္႐ိုက္ခ်င္ရင္ေတာ့ တစ္မ်ိဴးေပါ့ေလ။ ဒါေပမယ့္ တင္ျပပုံအရမ္းေကာင္းလြန္းမွသာ ေနာက္ခံဝါးထားတဲ့ပုံေတြက street photography မွာၾကည့္ေကာင္းပါလိမ့္မယ္။ ၿပီးေတာ့ lens အၾကီးၾကီးေတြ မသုံးပါနဲ႕၊ အထူးသျဖင့္ telephoto lens ေတြ။ kit lens (18-55mm)၊ 35mm၊ 50mm prime ေတြသုံးတာ ပုိသင့္ေတာ္ပါတယ္။ lens အၾကီးေတြနဲ႕ဆုိ street ရုိက္တာ အရမ္းသိသာေနရင္ ပုံေကာင္းေတြ ရဖုိ႕ ခက္သလုိ မေတာ္တဆ လႈမႈေရးျပႆနာေတြလည္း ၾကံဳရတတ္ပါတယ္။

၄။ ငွက္ရုိက္တာ (Wildlife) အတြက္ဆုိ shutter priority (S or TV) မွာထားသင့္ပါတယ္။ နားေနတဲ့ငွက္၊ ပ်ံေနတဲ့ငွက္စသျဖင့္ေပၚမူတည္ၿပိး shutter speed 1/250th၊ 1/500th ကေန 1/1000th 1/4000th ေလာက္ထိ တင္ရုိက္ပါ။ Telephoto Zoom lens ေတြအသုံးျပဳသင့္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ shutter speed အရမ္းတင္ထားရတဲ့အတြက္ Camera မွာ " Subject is too dark " လုိ႕ေပၚေနမယ္ဆုိ ISO ကုိ 400 ကေန 800 / 1000 ေလာက္ထိတင္ရုိက္ၾကည့္ပါ။ ေန႕လည္ အလင္းေရာင္လုံလုံေလာက္ေလာက္ရွိတယ္ဆုိ ISO ဒီထက္တင္လည္းရပါတယ္။ ကင္မရာေကာင္းရင္ ေကာင္းသလုိ ISO တင္ႏုိင္ပါတယ္။ အရမ္းၾကီးေတာ့ မလုိအပ္ပဲ မတင္နဲ႕ေပါ့။ noise အရမ္းထသြားရင္ အပင္ပန္းခံရုိက္ထားရတဲ့ပုံေတြ ၾကည့္ရဆုိးသြားပါလိမ့္မယ္။

၅။ Long exposure အတြက္ကေတာ့ Manual (M) နဲ႕ပဲ ရုိက္ဖုိ႕အၾကံျပဳခ်င္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွ M နဲ႕ မရုိက္ရင္ ဘယ္အခ်ိန္ M နဲ႕ သြားရုိက္ရေတာ့မလဲ။ aperture (f/16, f/22 ဝန္းက်င္၊ မဟုတ္လည္း lens က တင္လုိ႕ရသေလာက္သာတင္ 😛 ) ISO ကုိေတာ့ နည္းနည္းကစထားၿပီး shutter speed ကုိ အေႏွးဆုံးထားပါ။ ၅စကၠန္႕၊ ၁၀ စကၠန္႕၊ ၃၀ စကၠန္႕ စသျဖင့္ေပါ့။ အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာထားရင္ ပုံက အေကာင္းဆုံးျဖစ္ႏုိင္မလဲ သိႏုိင္ဖုိ႕ကေတာ့ အခ်ိန္မတူေအာင္ထားၿပီး ၄-၅-၁၀ ပုံေလာက္သာ ရုိက္ခဲ့ပါ။ ၿပီးမွ အေကာင္းဆုံးကုိျပန္ေရြးထုတ္ေပ့ါ။ aperture ကုိလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးျပင္ဆင္ ေျပာင္းလဲၿပီး ရုိက္ကူးသင့္ပါတယ္။ အဲ့တာမွ ေနာင္အခါ ဘယ္ပုံကုိလုိခ်င္ရင္ stop ေတြ ဘယ္ေလာက္မွာ ထားသင့္တယ္ဆုိတာကို မွန္းဆတတ္လာမွာပါ။ ၿပီးေတာ့ မျဖစ္မေန Tripod လုိပါတယ္။ အဲ့ေလာက္အခ်ိန္အၾကာၾကီး ဘယ္ lens ရဲ႕ stabilizer ကမွ လက္နဲ႕ရုိက္တာကုိ ျငိမ္ေအာင္မထိန္းထားေပးႏုိင္ပါဘူး။ ခလုတ္ကုိ လက္နဲ႕ႏွိပ္တာထက္ shutter release cable အသုံးျပဳႏုိင္ရင္ ပုိေကာင္းပါမယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ personal အၾကံျပဳခ်က္အရ lens ရဲ႕ VR / IS (image stabilization) ကုိ off ၿပီးရုိက္ပါ။ tripod သုံးထားၿပီမုိ႕ VR off ထားလည္း ျပႆနာမရွိပါ။ lens ရဲ႕ sensor က stabilization လုိက္လုပ္ေပးေနဖို႕ မလုိတဲ့အတြက္ သူ႕ရဲ႕ဝန္ကို Image အေပၚမွာ ပုိအာရုံထားႏုိင္မယ္လုိ႕ ယူဆပါတယ္။ မျဖစ္မေန VR OFF ရမယ္မဟုတ္ပါ။ အမ်ားစုက VR ON ထားၿပီးရုိက္ထားလည္း ၾကည့္ေကာင္းတဲ့ပုံေတြရေနတာပါပဲ။ ေန႕လည္ပုိင္း long exposure ရုိက္ရင္ Filter ေတြသုံးတတ္ဖုိ႕လုိပါတယ္ (ဥပမာ ND filter)။ မဟုတ္ရင္ ပုံက အလင္းအရမ္းမ်ားၿပီး ေဖြးဆြတ္ (Burn) ေနပါလိမ့္မယ္။ ေန႕လည္မွာ long exposure ကုိ ND filter မပါပဲ ရုိက္နည္းေတြလည္းရွိပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ေနာက္ၾကံဳတဲ့အခါ တင္ေပးပါ့မယ္။ ညမွာ long exposure ရုိက္က်င့္ခ်င္တဲ့သူေတြေတာ့ ရန္ကုန္က ဆူးေလဘုရားနားက တံတားေပၚတက္ (ဘုရားဘက္လွည့္လွည့္ sakura tower ဘက္လွည့္လွည့္) လက္တည့္သြားစမ္းၾကည့္ပါ။ ရုိက္လုိ႕အရမ္းေကာင္းပါတယ္။ ကားမီးေတြကို အဓိက ထားခ်င္လား လမ္းမီးတုိင္ေတြကို အဓိက ထားခ်င္လား setting ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးထားၿပီး စမ္းရုိက္ၾကည့္ပါ။

တျခား ရုိက္စရာေတြ (macro, bokeh special effects, star trails, steel wool,...) စသျဖင့္အမ်ားၾကီး၊ အမ်ားၾကိး ရွိေသးေပမယ့္ beginner ေတြအတြက္ နားရႈပ္စရာ၊ အခက္အခဲျဖစ္စရာက မ်ားတာမုိ႕ အဲ့တာေတြကိုေတာ့ ေနာက္ level တစ္ဆင့္မွပဲ ကၽြန္ေတာ္ဆက္ေရးေပးပါ့မယ္။ ခုလည္း တျခားေရးစရာေတြအမ်ားၾကီးက်န္ေသးတာမုိ႕ ခုနျပထားခဲ့တဲ့ photography ေတြကုိသာ အရင္ စမ္းရိုက္ၾကည့္ေပးပါ။
***********************************************************************

*** Metering Modes

ခုတခါ ထပ္ရွင္းျပမွာကေတာ့ metering mode ေတြ နဲ႕ focus ေရြးခ်ယ္ပုံပါ။ ကင္မရာမွာ အဓိက metering mode (3) မ်ိဳးရွိပါတယ္။
1. Matrix Metering (Nikon), Canon မွာဆုိရင္ေတာ့ Evaluative Metering ပါ။
2. Center-weighted Metering
3. Spot Metering ပါ။

Matrix Metering ကုိ landscape photo ေတြနဲ႕ အလင္းအေမွာင္ကြာဟမႈ သိပ္မမ်ားတဲ့ scene ေတြမွာ သုံးသင့္ပါတယ္။ သူက scene တစ္ခုလုံးရဲ႕ အလင္းအေမွာင္ကုိ အညီအမွ်တြက္ခ်က္ၿပီး result ထုတ္ေပးတာပါ။ street photo ေတြမွာလည္းသုံးလုိ႕ရပါတယ္။

Center-weighted Metering က်ေတာ့ scene တစ္ခုရဲ႕ အလည္တည့္တည့္ကုိပဲ အဓိက ထားၿပီး တြက္ေပးတာပါ။ subject ကုိ အလည္မွာထားတဲ့ပုံေတြမွာ သုံးသင့္ပါတယ္။ model ကုိ ပုံအလည္မွာထားတာမ်ိဳး၊ ငွက္ရုိက္တာမ်ိဳး၊ macro အနီးကပ္ရုိက္တာမ်ိဳးေတြအတြက္ သင့္ေတာ္ပါတယ္။

Spot Metering ကေတာ့ ကိုယ္ focus လုပ္လုိက္တဲ့ point ကုိပဲ အဓိက meter ဖတ္ေပးတာပါ။ model (subject) ကုိ အလည္မွာမဟုတ္ပဲ rule of third ေပၚမွာ တင္ထားတာမ်ိဳး၊ ေနလုံးကုိ ေနာက္ခံထားၿပီး subject တစ္ခုခုကုိရုိက္တာမ်ိဳး၊ လကုိရုိက္တာမ်ိဳးတုိ႕မွာ အသုံးျပဳသင့္ပါတယ္။ ကုိယ္ေရြးလုိက္တဲ့ subject ကုိ အဓိက exposure မွန္ခ်င္ရင္ အသုံးျပဳတာပါ။

*** Focus
Focus မွာေတာ့ ကုိယ္ရုိက္မယ့္ပုံက ရုပ္ေသ(ျငိမ္ေနတဲ့ပုံ) ကုိရုိက္မယ္ဆုိ (portrait လူပုံ၊ ပန္း၊ ရႈခင္းပုံ စသျဖင့္) ရုိက္ရင္ focus mode မွာ Single-servo AF (AF-S) for Nikon, One-shot AF for Canon ထားသင့္ပါတယ္။

လႈပ္ရွားေနတဲ့ ဓါတ္ပုံကုိလုိက္ရုိက္မွာ (ငွက္ပ်ံေနတာ၊ ျမင္းစီးေနတာ၊ ဘဲေတြေရကူးေနတာ) စသျဖင့္ကုိရုိက္မယ္ဆုိ Continuous Servo AF (AF-C) for Nikon, AI Servo AF for Canon မွာ ထားၿပီးရုိက္ကူးရမွာပါ။ Tracking Point မ်ားတဲ့ ကင္မရာအမ်ိဳးအစားေတြကေတာ့ ဒီေနရာမွာ အားသာ ပုိအသုံးတည့္ပါတယ္။

အဲ့လုိမွ ထားရတာခက္တယ္ဆုိလည္း Auto Servo AF (AF-A) for Nikon, AI Focus AF for Canon ဆုိတဲ့ Auto Focus Mode ရွိပါတယ္။ သူ႕သာ ေရြးထားလုိက္ပါ။ ကုိယ္ရုိက္တဲ့ အေျခအေနေပၚမူတည္ၿပီး focus ကုိ ကင္မရာက auto လုိက္ အလုပ္လုပ္ေပးပါလိမ့္မယ္။

ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ Manual Focus mode ပါ။ သူကေတာ့ focus ring ကုိ လူကလုိက္လွည့္ၿပီး focus ျဖတ္ေပးတာပါ။ ကၽြမ္းက်င္သြားရင္ေတာ့ ဒါက Pro ေတြ အၾကိဳက္ဆုံး focus mode ပါ။ ကၽြန္ေတာ္လည္း အခ်ိန္ရတဲ့အေျခအေနေတြမွာ ရုိက္ပါတယ္။ သူငယ္ခ်င္းတုိ႕လည္း ေအးေဆးအခ်ိန္ရတယ္ဆုိ စမ္းရုိက္ၾကည့္ေပါ့ဗ်ာ။
*********************************************************************
Metering လည္းၿပီးၿပီး Focus mode ေတြလည္းၿပီးၿပီဆုိေတာ့ ခုတခါ White Balance နဲ႕ Lighting အေၾကာင္းပါ။

*** White Balance
White Balance ကုိေတာ့ အမ်ားၾကီးမရွင္းျပေတာ့ပါဘူး။ မိတ္ေဆြက ပုံကုိ Raw နဲ႕ရုိက္ၿပီး Lightroom မွာ ျပန္ Edit မယ္ဆုိရင္ White Balance က ေနာက္မွကုိယ္ၾကိဳက္သလုိ ျပန္ျပင္ဆင္လုိ႕ရတဲ့အတြက္ သူက ဓါတ္ပုံရုိက္စဥ္ ဘာပဲေရြးထားေရြးထား အဓိက မက်ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဗဟုသုတအေနနဲ႕ ေနာက္ၿပီး JPEG နဲ႕ပဲ ရုိက္မယ့္သူေတြအတြက္ေတာ့ နည္းနည္းရွင္းျပခ်င္ပါတယ္။ White Balance ဆုိတာ ျပင္ပ အလင္းေရာင္အေျခအေနေတြေပၚမူတည္ၿပီး ကင္မရာက လုိက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ အေရာင္လုိက္စပ္ေပးတဲ့ စနစ္ပါ။ ကုိယ္က creative art အေနနဲ႕ ဆန္းဆန္းျပားျပားအေရာင္ေတြနဲ႕ ရုိက္ခ်င္လည္းသုံးႏုိင္ပါတယ္။ သူ႕မွာ အေရာင္ကို လူက လုိက္စပ္ေပးလုိ႕ရသလုိ ကင္မရာက သတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ presets ေလးေတြလည္းရွိပါတယ္။

- Incandescent
- Fluorescent
- Direct sunlight:
- Flash
- Cloudy
- Shade
- Preset Manual စသျဖင့္ပါ။
Preset Manual ကေတာ့ လူကစိတ္ၾကိဳက္အေရာင္စပ္ေပးတာပါ။ ဒါကေတာ့ Color Theory ေတြ နားလည္မွ အဆင္ေျပပါလိမ့္မယ္။ White Balance မွာAuto လည္းရွိသမို႕ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ Auto မွာပဲ အျမဲထားပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္က Raw နဲ႔လည္း႐ိုက္လို႔ပါ။ မိတ္ေဆြတုိ႕လည္း White Balance အတြက္ ေခါင္းရႈပ္မခံခ်င္ဘူးဆုိရင္ Auto မွာပဲ ထားထားလုိက္ပါ။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အဆင္ေျပပါလိမ့္မယ္။

*** Lighting
Lighting အပို္င္းမွာေတာ့ ကုိယ္က Portrait photography ပုိင္းကုိပုိစိတ္ဝင္စားတယ္။ pre wedding ေတြ၊ wedding ေတြ၊ ဘြဲ႕မွတ္တမ္းဓါတ္ပုံေတြ တျခား model ပုံေတြ ဘာညာရုိက္ခ်င္တယ္ဆုိ ဦးစားေပးေလ့လာထားသင့္ပါတယ္။ Speedlight, Softbox စသျဖင့္ lighting equipment ေတြကုိ ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ ကုိင္တြယ္ႏုိင္ဖုိ႕ ကင္မရာနဲ႕ Lighting ေတြရဲ႕ ဆက္ႏြယ္မႈကို ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာနားလည္ထားဖုိ႕ လုိပါတယ္။ ဒီ post မွာေတာ့ အဲ့ဒီ equipment အေၾကာင္းမဟုတ္ပဲ Natural light နဲ႕ရုိက္တတ္ဖုိ႕ကုိပဲ လမ္းညႊန္သြားမွာပါ။ lighting ပုိင္းမႏိုင္ဘူးဆုိလည္း သိပ္ေတာ့မစုိးရိမ္ပါနဲ႕။ ကၽြန္ေတာ္ဆုိလည္း သဘာဝအလင္းနဲ႕ပဲ ဖန္တီးရုိက္ေနက်ပါ။ အရင္ဆုံးကုိယ္ရုိက္မယ့္ေနရာမွာ အလင္းေရာင္ရႏုိင္စရာ ဘာရွိလဲ အရင္လုိက္ၾကည့္ပါ။ model ရုိက္ခ်င္လုိ႕ အခန္းတြင္းအလင္းအားနည္းေနရင္ အျပင္ထြက္ရုိက္ပါ(ရွင္းသြားတာပဲ :P) ျပတင္းေပါက္ဖြင့္လုိက္တာျဖစ္ျဖစ္။ ျပတင္းေပါက္နားကပ္ရုိက္တာျဖစ္ျဖစ္ သဘာဝအလင္းေရာင္မ်ားမ်ားရတဲ့ေနရာမွာပဲ ရုိက္ပါ။ တစ္ခါတေလ model ေပၚအရိပ္တစ္ဝက္က်ေနတဲ့ ပုံေတြကလည္း အႏုပညာဆန္ဆန္ လွပတတ္ပါတယ္။ တစ္ခုသတိျပဳရန္မွာ လူပုံ(Subject) နားအရမ္းကပ္ၿပီး ကင္မရာရဲ႕ pop up flash ကုိဖြင့္မရုိက္မိဖုိ႕ပါပဲ။ မ်က္ႏွာမွာ အဆီျပန္သလုိ အလင္းကြက္ေတြ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့လုိမျဖစ္ေအာင္ pop up flash ေရွ႕မွာ ကာထားတဲ့ soft light accessory ေလးေတြရွိပါတယ္။ ကင္မရာအေရာင္းဆုိင္ေတြမွာ ရွာဝယ္ၾကည့္ပါ။ (ပုံမွာလည္း နမူနာျပထားပါတယ္) တခါတေလ ဖုန္းေတြမွာပါတဲ့ flash မီးနဲ႔ပဲ lighting ျပဳလုပ္ၿပီး ရုိက္ကူးလုိ႕ရပါေသးတယ္။
**********************************************************************

*** Composition

Composition ကေတာ့ ခ်ဲ႕ရင္ ခ်ဲ႕သေလာက္ က်ယ္ျပန္႕တာမို႕ ရွိသမွ်အကုန္ မရွင္းျပေတာ့ပဲ အဓိက အခ်က္ေလးေတြပဲ ဒီ post မွာ ေရးေပးပါမယ္။ အရင္ဆုံးက rule of third ပါ။

*** Rule of thirds ဆုိတာ ဓါတ္ပုံတစ္ပုံကုိ ေဒါင္လုိက္ မ်ဥ္း (၂) ေၾကာင္း အလ်ားလုိက္ မ်ဥ္း (၂) ေၾကာင္းနဲ႕ အပုိင္း (၉) ပိုင္း ညီညီမွ်မွ် ပိ္ုင္းၿပီး မိမိျပခ်င္တဲ့ အဓိက subject ကုိ ဓါတ္ပုံရဲ႕ အလည္တည့္တည့္မွာ မထားပဲ ေဘးနားတစ္ဖက္ရဲ႕ မ်ဥ္း (၂) ၾကာင္း ဆုံတဲ့ေနရာကုိ တင္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဓါတ္ပုံရုိက္တဲ့အခါ ကုိယ္က composition ဘယ္လုိထားရမွန္းမသိလုိ႕ မရုိက္တတ္ျဖစ္ေနရင္ rule of third ေပၚသာ တင္ထားလုိက္ပါ။ ပုံေကာင္းတစ္ပုံမဟုတ္ေတာင္ ဆုိးဆုိးရြားရြားပုံတစ္ပုံေတာ့ မျဖစ္လာႏုိင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အားေန rule of third နဲ႕ခ်ည္းပဲေတာ့ ရုိက္မေနနဲ႕ေပ့ါ။ rule of third က portrait အတြက္ေရာ landscape အတြက္ေရာ သုံးလုိ႕အဆင္ေျပပါတယ္။

*** ေနာက္တစ္ခုက rule of third နဲ႕ဆန္႕က်င္ဘက္ Symmetrical Balance ေခၚတဲ့ ေခါက္ခ်ိဳးတူညီမွ်တမႈပါ။ ျပခ်င္တဲ့ subject ကုိပုံရဲ႕အလည္တည့္တည့္မွာ ထားၿပီး ဘယ္ညာ အေပၚေအာက္ ေခါက္ခ်ိဳးညီဟန္ခ်က္ညီမွ်မႈ ကုိပုံေဖာ္ထားတဲ့ ဓါတ္ပုံေတြပါ။

*** Framing ကေတာ့ ျပခ်င္တဲ့ subject ကုိ frame တစ္ခုခုထဲကုိ ထည့္ထားလိုက္တာပါ။ landscape ေရာ portrait မွာပါအသုံးျပဳလုိ႕ရပါတယ္။ ျပတင္းေပါက္ေဘာင္ျဖစ္ျဖစ္၊ ဘုရားပုထုိးေတြရဲ႕ မုဒ္ဦးေတြျဖစ္ျဖစ္ frame အျဖစ္သုံးၿပီးရုိက္လုိ႕ရပါတယ္။ ေနာက္ဆုံး မ်က္မွန္၊ သစ္ရြက္လိပ္ေလးကုိေတာင္ frame အျဖစ္သုံးၿပီး ရုိက္လုိ႕ရပါေသးတယ္။

*** Line ကေတာ့ မ်က္စိထဲ ျမင္တဲ့ line ေတြကို leading line ေတြအျဖစ္ ပုံေဖာ္အသုံးျပဳလုိက္တာပါ။ မ်ဥ္းေကြး (curve) ေတြလည္းအက်ံဳးဝင္ပါတယ္။ line ေတြကုိအသုံးျပဳျပီး ကုိယ္ျပခ်င္တဲ့ subject ဆီကုိ ၾကည့္ရႈသူရဲ႕ အျမင္အာရုံကုိ ဆြဲယူသြားေစတာပါ။

*** Patterns ကေတာ့ သံဇကာကြက္လုိမ်ိဳး၊ ၾကာခြက္လုိမ်ိဳး၊ ပ်ားအုံလုိမ်ိဳး ထပ္တူညီျဖစ္ေနတဲ့ အကြက္ေတြကုိ ပုံေဖာ္ရုိက္ကူးတဲ့ ဓါတ္ပုံေတြျဖစ္ပါတယ္။

Compositional technique ေတြက အမ်ားၾကီးရွိတာမုိ႕ ဒီ post မွာေတာ့ အေျခခံအားျဖင့္ ဒီေလာက္ပဲ ေရးေပးပါမယ္။ ေနာက္ထပ္ post ေတြမွသာ Composition အေၾကာင္းသက္သက္ထပ္ေရးေပးပါ့မယ္။
(Composition အတြက္ Sample ပုံေတြလည္းထည္ေ့ပးထားပါတယ္။ ၾကည့္ရႈ႕ေလ့လာႏုိင္ပါတယ္)။

ဒီေနရာမွာ ေျပာခ်င္ေသးတာ တစ္ခုက အစပုိင္းမွာရွင္းျပခဲ့တဲ့ Camera Setting ေတြက Technical ပုိင္းေတြပါ။ ေဘာင္ကန္႕သတ္ထားတာေတြ သတ္မွတ္ထားတာေတြရွိပါတယ္။ Composition ပုိင္းက် အနုပညာဖန္တီးမႈျဖစ္သြားၿပီမုိ႕ မိမိ စ်ာန္ဝင္စားရင္ စ်ာန္ဝင္စားသလုိ ပုံေဖာ္လုိ႕ရပါတယ္။ သတ္မွတ္ေဘာင္ေတြထဲက ေဖာက္ထြက္ၿပီး ပုံေဖာ္ခြင့္လည္းရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စည္းကမ္းကိုခ်ိဳးေဖာက္ခ်င္ရင္ ကုိယ္က စည္းကမ္းေတြကုိေတာ့ အရင္သိထားဖုိ႕လုိပါလိမ့္မယ္။ အဲ့တာအတြက္ေတာ့ ေနာင္ခါမ်ားမွ ေရးေပးပါေတာ့မယ္။

*** RAW ျဖင့္ရုိက္ပါ။

မိတ္ေဆြတုိ႕ ဓါတ္ပုံ႐ိုက္တဲ့ အခါ ကင္မရာရဲ႕ဆက္တင္ထဲမွာ file format ကိုေရြးတဲ့ အခါ Raw နဲ႔သာေရြး႐ိုက္ပါ။ memory card က ေနရာလြတ္မ်ားလို႔ အဆင္ေျပတယ္ဆို Raw + Jpeg fine နဲ႔႐ိုက္ပါ။ ဘာလုိ႕ Raw နဲ႕ ရုိက္ခုိင္းလဲဆို Raw နဲ႕ရုိက္ထားတဲ့ ဓါတ္ပုံေတြက ကုိယ္ရုိက္ထားတဲ့ Detail ေတြအကုန္ပါပါတယ္။ အဲ့အတြက္ file size လည္းၾကီးပါတယ္။ ကုိယ္ရုိက္တုန္းက နည္းနည္းေမွာင္ေနတာ၊ အလင္းမ်ားေနတာ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သိပ္ၾကီးမဆုိးရြားရင္ Raw နဲ႕ဆုိ ျပန္ဆယ္လုိ႕ရပါတယ္။ JPEG က်ေတာ့ processing လုပ္ၿပီးတဲ့ ပုံျဖစ္သြားၿပီမုိ႕ ျပန္ Edit လုပ္တဲ့အခါ Raw ေလာက္ detail ေတြမပါတဲ့အတြက္ သိသိသာသာ ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲလုိ႕မရေတာ့ပါဘူး။ အဲ့တာေၾကာင့္ Raw နဲ႕ Jpeg ဘယ္လုိေရြးရုိက္ရမလဲကုိ အၾကံေပးရရင္ ကုိယ္ကရုိက္ၿပီး social media ေပၚတန္းတင္ခ်င္တာမ်ိဳး၊
exposure အေၾကာင္း ကၽြမ္းက်င္နားလည္ေနၿပီမုိ႕ editing သိပ္လုပ္ဖုိ႕မလုိေတာ့ဘူးဆုိရင္ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးနဲ႕ ေခါင္းမရႈပ္ရတဲ့ JPEG နဲ႕သာရုိက္ပါ။ ဒါေပမယ့္ လုံးဝ Serious photo ေတြ၊ Landscape photo ေတြဆုိရင္ေတာ့ Raw နဲ႕သာရုိက္ပါလုိ႕အၾကံေပးခ်င္ပါတယ္။

ဓါတ္ပုံ႐ိုက္လို႔ Quality ေရြးတဲ့ အခါ မွာလည္း ၂ ခါျပန္မစဥ္းစားပါနဲ႔ အၿမဲ Quality အျမင့္ဆုံးကိုသာ ေရြးပါ။ အဲ့လို Quality ေကာင္းေကာင္းလိုခ်င္လို႔လည္း ကုိယ့္ကင္မရာကို ေစ်းႀကီးေပးေရြးဝယ္ထားရတာပဲ မဟုတ္ပါလား။
Video ႐ိုက္ဖို႔ Video Qualiy ေရြးတဲ့ ေနရာမွာေတာ့ ျပန္စဥ္းစားစရာရွိပါေသးတယ္။ ကင္မရာက 4K support လုပ္လို႔ အၿမဲ 4K နဲ႔႐ိုက္ေနတာကိုေတာ့ အားမေပးပါ။ ကိုယ္တကယ္ 4K resolution လိုရဲ႕လား။ Social media ေပၚတင္႐ုံပဲဆို 4K နဲ႔ ႐ိုက္ၿပီးမွ File size မတရားႀကီးေနလို႔ Compress ျပန္လုပ္လိုက္တယ္ဆိုလည္း Resolution က က်သြားမွာမို႔ အစကတည္းက 720p , 1080p နဲ႔ ႐ိုက္ခဲ့တာက ပိုေကာင္းပါမယ္။ ေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ resolution ေပၚမူတည္ၿပီး တဆက္တည္း video ႐ိုက္ႏိုင္တဲ့ အခ်ိန္ အနည္း အမ်ားကြာသြားတာကိုလည္း သတိျပဳပါ။

ေနာက္ၿပီး Dslr camera နဲ႔ Video ႐ိုက္ခ်င္လို႔ ကိုယ္က Video Manual Setting ေတြ မခ်ိန္တတ္ေသးဘူးဆိုရင္ camera ကို Program Auto (P) မွာထားၿပီး ISO ကို auto sensitivity မွာထားၿပီး႐ိုက္ပါ။ အလင္းအေမွာင္လိုအပ္ခ်က္ကို ကင္မရာက တြက္ခ်က္ၿပီး သူ႕ဘာသာ ေဆာက္ရြက္ေပးသြားပါလိမ့္မယ္။ တစ္ခုသတိျပဳရန္မွာ focus ကိုေတာ့ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔လိုပါတယ္။ ကိုယ္က အင္တာဗ်ဴးလို သတင္းေၾကျငာတာလို ႐ုပ္ေသကို႐ိုက္မွာလား လူလမ္းေလွ်ာက္ေနတာလို စက္ဘီးစီးေနတာလို ဘဲေတြေရကန္ထဲ ကူးေနတာလို လႈပ္ရွားမႈကို႐ိုက္မွာလား ဒါမွမဟုတ္ ျမင္းစီး၊ဆိုင္ကယ္စီးေနတဲ့သူကို ႐ိုက္မွာလား စသျဖင့္ သက္ဆိုင္ရာ focus mode ကိုေရြးခ်ယ္တတ္ဖို႔လိုပါတယ္။ Focus Mode ေတြကေတာ့ အေပၚမွာ ေရးေပးထားတဲ့အတုိင္းပါပဲ။ ၿပီးေတာ့ Video Quality ကုိလည္း ကုိယ္လုိအပ္တဲ့အတုိင္း ေရြးခ်ယ္ႏုိင္ပါတယ္။ 4K လား။ 1920x1080/30fps။ 1280x720/24fps လား ကုိယ္ႏွစ္သက္သလိုေရြးခ်ယ္ႏုိင္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ beginner user ေတြအေနနဲ႕ ကုိယ့္ကင္မရာရဲ႕ menu setting ေတြကုိ ႏွံ႕ႏွံ႕စပ္စပ္ေလ့လာထားဖုိ႕ အၾကံေပးခ်င္ပါတယ္။ ဓါတ္ပုံရုိက္ခ်င္လုိ႕ လိုအပ္တဲ့ setting ခ်ိန္တဲ့အခါမွာ metering က ဘယ္မွာလဲ focus က ဘယ္နားမွာ သြားၾကည့္ရမွာလဲ စသည္ျဖင့္ ေနရာေတြ မသိရင္ အခ်ိန္ေတြၾကာ စိတ္ညစ္ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ကင္မရာအမ်ားစုမွာ အဲ့လုိအေရးၾကီးတဲ့ setting ေတြကုိ Body ေပၚမွာ ခလုတ္ေလးေတြနဲ႕ စီစဥ္ေပးထားတာရွိပါတယ္။ ကုိယ့္ကင္မရာကုိ ျပန္ၾကည့္ၿပီး လုိက္ႏွိပ္ၾကည့္ပါ။ မသိရင္ Manual Book ကုိ တစ္ေခါက္ေလာက္ေတာ့ ဖတ္ၾကည့္ေပးပါ။

အခုဆုိရင္ beginner ေတြ ဓါတ္ပုံဘယ္လုိရုိက္ရမယ္ဆုိတာ ကုိယ့္ဘာသာ စဥ္းစားလုိ႕နားလည္သြားၿပီထင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း စဥ္းစားမိသမွ် ေန႕လည္မွာ note ေလးေတြ မွတ္ထားရင္း ညက်မွ ျပန္ျပန္ေရးရတာမုိ႕ ျပည့္စုံသေလာက္ နီးနီးေတာ့ျဖစ္ေနပါၿပီ။ က်န္ခဲ့တာ ထပ္ျဖည့္ခ်င္တာရွိရင္ ေနာက္မ်ားမွ ထပ္ျဖည့္ပါေတာ့မယ္။

ကၽြန္ေတာ့္ကို တစ္ခ်ိဳ႕က ေမးၾကပါတယ္ အစ္ကုိဘာလုိ႕ Sony / fujifilm နဲ႕ဆုိင္တဲ့ Tutorial ေတြမေရးတာလဲေပါ့။ တကယ္က ကၽြန္ေတာ္ Sony ေရာ fujifilm ကုိပါမသုံးဖူး၊ မကလိဖူးလို႕ပါ။ ကၽြန္ေတာ္နားလည္ထားတာ ေလ့လာထားတာ စာေတြ႕ပဲရွိတာမုိ႕ ကုိယ္တကယ္မစမ္းဖူးပဲ စမ္းမရုိက္ဖူးပဲ ကၽြန္ေတာ္ သိသလုိ တတ္သလုိ မေရးခ်င္လုိ႕ပါ။ ၿပီးေတာ့ တစ္ခါတေလ ကၽြန္ေတာ့္ကုိ Mirrorless ကင္မရာေတြအေၾကာင္းေမးလုိ႕ သိပ္မရွင္းျပႏုိင္တာလည္း ခုနလုိ ကၽြန္ေတာ္မသုံးဖူးေသးလုိ႕ပါ။ ကၽြန္ေတာ္လည္း စိတ္ကရွိေပမယ့္ အကုန္လုိက္ဝယ္ဖုိ႕က မျဖစ္ႏုိင္တာမုိ႕ အဲ့တာေလးကိုေတာ့ နားလည္ျဖည့္ေတြးေပးေစခ်င္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္အသုံးျပဳျဖစ္တဲ့အခါ ေသခ်ာမွတ္ထားၿပီ းျပန္ေရးေပးမွာပါ။ ခု မေျဖႏုိင္တာကို စိတ္လည္းမကြက္ပါနဲ႕။ သိတဲ့သူရွိရင္လည္း ဝင္ေျဖေပးသြားရင္ အမ်ားၾကီး ေက်းဇူးတင္မိမွာပါ။

ဒီ Post မွာ ကၽြန္ေတာ္ အဓိက ေျပာခ်င္တာက beginner ေတြအတြက္ ဘယ္ဓါတ္ပုံအမ်ိဳးအစားကိုရုိက္ခ်င္ရင္ ဘယ္လုိ ကင္မရာ ဆက္တင္ခ်ရမလဲကုိ Tips ေပးတဲ့သေဘာပါ။ ကၽြန္ေတာ္ ေျပာထားတဲ့အတုိင္း တသေဝမတိမ္း လုိက္ရုိက္ဖုိ႕မဟုတ္ပါဘူး။ လုိက္ရုိက္လည္း လူတုိင္းထပ္တူက်တဲ့ပုံေတြ ထြက္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲ့တာကုိလည္း နားလည္ေစခ်င္ပါတယ္။

Credit Links